Pomoc psychoonkologa
Psychoonkologia kliniczna jest stosunkowo młodą gałęzią nauki, powstałą dzięki dostrzeżeniu ścisłego związku pomiędzy psychiką, a kondycją fizyczną organizmu. Po wielu badaniach udowodniono, że pozostawanie przez dłuższy czas w stanie silnego stresu, w znacznym stopniu utrudnia organizmowi proces leczenia i powrotu do zdrowia. Psychoonkologia, powstała z połączenia psychologii i onkologii, znalazła istotne zastosowanie w procesie leczenia chorób nowotworowych. Rozpoznanie i leczenie każdej choroby, a w szczególności nowotworowej, wpływa nie tylko na nasze ciało, ale także na nasz umysł. Już od momentu powstania podejrzenia, że pacjent może być chory na raka pojawia się strach, stres, poczucie "wywrócenia" życia do góry nogami. Odczucia te dotyczą nie tylko pacjenta, ale także jesgo bliskich. Diagnoza potwierdzająca chorobę utwierdza i poszerza wszystkie obawy i pełen wachlarz negatywnych odczuć (jak poczucie osamotnienia, utratę niezależności, lęk przed nadchodzącymi zmianami). Nadmierne zmęczenie, strach, depresja, ból wpływają niekorzystnie na wolę walki chorego i podważają jego wiarę w powrót do zdrowia. Z pomocą przychodzi psychoonkologia, która za cel obrała psychologiczne aspekty choroby nowotworowej. Niwelowanie skutków stresu, przywracanie równowagi psychicznej i uaktywnianie wewnętrznych zasobów osób chorujących ma na celu poprzez wzmocnienie psychiki wspomóc proces zdrowienia.
Rozwój i ewolucja psychoonkologii zaowocowały powstaniem nowych standardów opieki nad chorymi na raka. Pomoc psychoonkologa dbającego o emocjonalną i duchową sferę chorego na każdym etapie choroby nowotworowej stała się komplementarną częścią działań interdyscyplinarnego zespołu opieki nad pacjentem.
Działania psychoonkologów skupiają się głównie na trzech obszarach:
- profilaktyka chorób nowotworowych skupiająca się na wzmacnianiu świadomości społecznej zagrożenia, jakim jest choroba nowotworowa i informowaniu o metodach leczenia. Oznacza to przede wszystkim propagowanie badań profilaktycznych raka, organizację wydarzeń umożliwiających poszerzenie wiedzy dotyczącej wczesnego wykrywania choroby, jej symptomów i metod samokontroli. Od wczesnej diagnozy i szybkiego podjęcia leczenia zależy w dużej mierze powodzenie leczenia choroby nowotworowej.
- wsparcie chorych i ich bliskich na wielu płaszczyznach– łagodzenie psychicznych skutków diagnozy, budowanie właściwego obrazu choroby, próba jej akceptacji oraz wypracowania sposobów radzenia sobie z chorobą. Bliskim pacjentów onkologicznych psychoonkologia ma do zaoferowania m.in. wsparcie psychiczne, zarówno pod kątem dbania o dobrostan psychiczny osoby wspierającej pacjenta, jak i pracy nad ulepszeniem komunikacji i kontaktu w rodzinie czy relacji. Może również oznaczać edukację dotyczącą konkretnych technik zmiany postaw i myśli, sposobów redukcji stresu oraz poprawy samopoczucia, takich jak: wizualizacje, relaksacja lub nauka oddychania.
Szczególnie opieka paliatywna oraz hospicyjna stanowią obszary, w których psychoonkologia ma ogromne znaczenie. Zrozumienie zachowań, reakcji emocjonalnych oraz sposobu funkcjonowania osób zmagających się z nieuleczalną chorobą może stanowić podstawę do podejmowania działań mających na celu próbę przystosowania się do choroby i stawienia czoła trudnej rzeczywistości.
Terapia psychoonkologiczna może mieć różną formę, mogą być to konsultacje indywidualne, z udziałem rodziny, czy grupowe dla grup wsparcia. Poza klasyczną rozmową psychoonkolog może zaproponować pomoc poprzez relaksację czy wizualizacje mające na celu redukcję nieprzyjemnych objawów towarzyszących leczeniu farmakologicznemu – wyciszają, zmniejszają stres, obniżają poziom lęku czy redukują ból.
- edukacja personelu pracującego z osobami chorymi, lekarzy, pielęgniarek, personelu pomocniczego czy studentów medycyny. Ma na celu głównie poprawę i usprawnienie komunikacji z pacjentem dla szczególnej grupa osób, z którymi, z racji wykonywanego przez nich zawodu, chory nowotworowo ma kontakt stale i często. Stąd też niezwykle ważne jest, aby ten właśnie personel, poprzez zachowanie odpowiednich standardów postępowania, był w stanie wspierać pacjenta już na najwcześniejszym etapie leczenia, od samej diagnozy, która zazwyczaj jest silnie traumatycznym przeżyciem.
